مدلسازی مالی فرایندی است که طی آن همه یا برخی از جوانب بنگاه به صورت مالی خلاصهسازی شده و نمایش داده میشود تا براساس آن محاسبات، تحلیلها یا توصیههایی انجام شود. مدل مالی ممکن است یک رویداد یا پروژه خاص شرکت را تصویر نماید.
مدلهای مالی انواع مختلفی دارند که موارد ذیل برخی از معروفترین آنها هستند:
- مدل مالی صورتهای مالی سهگانه
- مدل مالی وجوه نقد تنزیل شده (DCF)
- مدل مالی بودجه شرکتی
- مدل مالی بودجهریزی سرمایهای
- مدل مالی قیمتگذاری اوراق بهادار
- مدل مالی قیمتگذاری اختیارات معامله
استفاده از مدلسازی مالی در امور مالی شرکتها و در حوزه سرمایهگذاری و بازار سرمایه در سالهای اخیر رشد قابل توجهی داشته است و بسیاری تصمیمات مالی بنگاهها و سرمایهگذاران براساس نتایج مدلهای مالی گرفته شده است.
مدلسازی مالی برای بودجهریزی، سیستمی از معادلات ریاضی، مفروضات، منطق و دادههایی است که روابط بین متغیرهای عملیاتی و مالی را نشان میدهد. در مدلسازی بودجه:
- متغیرهای مالی متعدد از قبیل هزینهها، درآمدها، سرمایه گذاریها، وجوه نقد و مالیاتها وجود دارد.
- کاربر مدل میتواند مقدار متغیرهای فوق الذکر را تعیین کند یا تغییر دهد.
- مدل نشان میدهد که با تغییر هر متغیر ورودی، متغیرهای نهایی و استراتژیک شرکت چه تغییری میکند و بدین ترتیب میتواند بر تصمیمگیریهای مدیران تأثیر بگذارد.
در مدلسازی بودجه روابط میان فعالیتهای عملیاتی، فعالیتهای مالی و سایر عوامل همگی در مدل لحاظ میشوند به طوری که حاصل مدلسازی، بودجه جامع باشد. یعنی از مدلسازی مالی برای تلخیص همه عوامل تأثیر گذار و استحصال صورتهای مالی بودجه شده (ترازنامه بودجه شده، صورت سود و زیان بودجه شده و صورت گردش وجوه نقد بودجه شده) استفاده میشود. مدلسازی بودجهای که به این طریق انجام میدهیم، غیر از کاربرد در فرایند بودجهریزی، کاربردهای دیگری هم میتواند داشته باشد:
- انواع تحلیلها و پیشبینیهای مالی
- تحلیل مخارج سرمایهای
- برنامهریزی مالیاتی
- تحلیل تأثیر نرخ هایارز
- تحلیل و تعیین حقوق و دستمزد پرسنل
- برنامهریزی ظرفیت تولید
- تحلیل نقطه سربهسر
- تأثیر سرمایهگذاریهای جدید
- تصمیمگیری برای خرید یا اجاره داراییها (ساختمان و تجهیزات)
- ارزیابی عملکرد واحدها
- تحلیل بازار/محصولات/مشتریان/خطوط کسبوکار
- تحلیل ریسک
- قیمتگذاری محصولات